آیه 49 سوره حج

قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّما أَنَا لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ (49)

بعد از آن به جهت تهديد و تخويف بندگان خطاب به پيغمبر فرمايد:

قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ‌: بگو اى پيغمبر به تمامى مردم اى گروه مردمان، إِنَّما أَنَا لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ‌: جز اين نيست كه من شما را ترساننده‌ام از معاصى خدا، بيان كننده آنچه واجب است، فعل آن و آنچه واجب است ترك آن.

وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذابِ وَ لَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ وَ إِنَّ يَوْماً عِنْدَ رَبِّكَ كَأَلْفِ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ (47) وَ كَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَمْلَيْتُ لَها وَ هِيَ ظالِمَةٌ ثُمَّ أَخَذْتُها وَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ (48) قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّما أَنَا لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ (49) فَالَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ (50) وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آياتِنا مُعاجِزِينَ أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَحِيمِ (51)

ترجمه‌

- و بتعجيل ميخواهند از تو عذاب را و هرگز خلف نكند خدا وعده خود را و همانا روزى نزد پروردگار تو مانند هزار سال است از آنچه ميشماريد

و چه بسيار از بلدى كه مهلت دادم مر آنرا و حال آنكه بود ستمكار پس گرفتم آنرا و بسوى من است بازگشت‌

بگو ايمردم جز اين نيست كه منم مر شما را بيم دهنده آشكار كننده‌

پس آنانكه ايمان آوردند و كردند كارهاى شايسته مر ايشانرا است آمرزش و روزى ستوده‌

و آنانكه كوشش نمودند در آيات ما براى آنكه عاجز- كنندگان ما باشند آنگروه اهل دوزخند.

تفسير

- قمّى ره فرموده كه پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بكفار وعده عذاب داد و آنها گفتند كجا است آن عذاب پس عجله نمودند در آن و معلوم است كه خداوند

جلد 3 صفحه 613

هرگز از وعده خود تخلّف نميكند چنانچه در جنگ بدر معذب شدند و از ابن- عباس ره اينمعنى نقل شده و يك روز نزد خدا از روزهاى آخرت چنانچه جمعى از مفسرين گفته‌اند و از بعضى روايات استفاده ميشود مانند هزار سال دنيا است در طول مدّت يا شدّت عذاب پس نبايد تعجيل در چنين عذاب طولانى يا شديدى داشته باشند ولى اينمعنى خلاف ظاهر است چون نظر بآثار و آيات سابقه مراد از عذاب دنيوى است و كفار تأخير آنرا اماره بر نازل نشدن آن قرار داده بودند و باين استعجال استهزاء مينمودند لذا بنظر حقير ظاهر آيه شريفه آنستكه يكروز نزد خداوند نظر بحلم و صبر او و حضور ازمان و اشياء نزدش مانند هزار سال است بحساب شما يعنى هزار سال شما مانند يكروز است پيش او پس اگر وعده عذاب او بتأخير افتد شما اماره بر عدم نزول آن قرار ندهيد و چون او ميداند كسى نميتواند از حيطه تصرّفش خارج شود و قدرت او هميشه باقى است تعجيل در عقوبت نميفرمايد و براى تسجيل امر باز اشاره باحوال امم سابقه فرموده كه آنها هم مانند شما ستمكار بودند بر خود و پيغمبرانشان و ما مهلت داديم بآنها و پس از چندى عذاب را بر آنها وارد نموديم كه مفرّى بر ايشان نبود و برگشت تمام خلائق بحكم خداوند است و به پيغمبر خود دستور فرموده كه بمردم بفرمايد كه من فقط موظّفم شما را با ادلّه و براهين واضحه از خداوند و عذابش بترسانم ديگر تعجيل و تأخير آن منوط بمصلحتى است كه خدا ميداند پس كسانيكه داراى ايمان و اعمال صالحه باشند مشمول رحمت و مغفرت الهيّه خواهند شد و روزى آنها بخوبى و خوشى با عزت و احترام و فضيلت تمام بايشان خواهد رسيد و كسانيكه سعى و كوشش نمودند از روى تعصّب و عناد براى اخفاء نور حقّ و ردّ آيات محكمات خدا بمجادله و مغالطه براى آنكه عاجز نمايند بگمان خودشان خدا و پيغمبر او را از رواج دين حقّ در آتش سوزان جايگير خواهند بود و كلمه معاجزين مأخوذ از عاجز بمعناى سابق است و بمناسبت آنكه هر يك از دو نفر كه مسابقه مينمايند ميخواهند ديگرى را عاجز نمايند استعمال شده و بعضى معجزّين بتشديد قرائت نموده‌اند و بباز دارندگان مردم از متابعت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و نسبت دهندگان ايشان را بعجز و غيره ترجمه و تفسير شده است.

جلد 3 صفحه 614

قُل‌ يا أَيُّهَا النّاس‌ُ إِنَّما أَنَا لَكُم‌ نَذِيرٌ مُبِين‌ٌ (49)

بفرما بجميع‌ ناس‌ ‌الي‌ يوم القيامة ‌که‌ جز ‌اينکه‌ نيست‌ ‌که‌ ‌من‌ ‌براي‌ ‌شما‌ انذار كننده آشكار هستم‌.

(قُل‌ يا أَيُّهَا النّاس‌ُ) چون‌ حضرتش‌ خاتم‌ انبياء ‌بود‌ و شريعتش‌ ‌تا‌ قيامت‌ باقي‌ ‌است‌. و كلمه النّاس‌ جمع‌ محلّي‌ بلام‌ ‌است‌ افاده عموم‌ دارد شامل‌ جميع‌ افراد بشر مي‌شود.

(إِنَّما): ‌از‌ ادات‌ حصر ‌است‌ (أَنَا لَكُم‌): ‌براي‌ نفع‌ ‌شما‌ و هدايت‌ ‌شما‌ و نجات‌ ‌شما‌ (نَذِيرٌ مُبِين‌ٌ): همين‌ نحوي‌ ‌که‌ بشيرند بسعادت‌ نذير ‌از‌ مهالك‌ دنيوي‌ و اخروي‌ ‌با‌ بيانات‌ واضح‌ و روشن‌.

]

(آیه 49)- از آنجا که در آیات گذشته سخن از تعجیل کافران در عذاب الهی بود و این مسأله‌ای است که تنها به مشیت ذات پاک خداوند مربوط می‌شود و حتی پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله را در آن اختیاری نیست، این آیه خطاب به پیامبر چنین می‌گوید: «بگو:

ای مردم! من تنها برای شما انذار کننده آشکاری هستم» (قُلْ یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّما أَنَا لَکُمْ نَذِیرٌ مُبِینٌ).